ખાલિસ્તાન સમર્થક આતંકવાદી હરદીપ સિંહ નિજ્જરની હત્યાને લઈને ભારત અને કેનેડા વચ્ચે ચાલી રહેલો રાજદ્વારી વિવાદ અટકતો જણાતો નથી. ભારતના દબાણ હેઠળ કેનેડાએ આખરે તેના હાઈ કમિશનમાંથી રાજદ્વારીઓને હટાવવાનું કામ શરૂ કરી દીધું છે. શુક્રવારે કેનેડા સરકારે કહ્યું કે તેણે ભારતમાં હાઈ કમિશનમાંથી 41 રાજદ્વારીઓને હટાવ્યા છે. એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે બેંગલુરુ, ચંદીગઢ અને મુંબઈમાં સ્થિત હાઈ કમિશનના કેન્દ્રોમાં વિઝા સેવા સસ્પેન્ડ કરવામાં આવી છે.
કેનેડા જતા લોકોને મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડશે
ભારતમાં વિઝા આપવાનું કામ નવી દિલ્હી સ્થિત હાઈ કમિશનમાં કરવામાં આવશે. સ્વાભાવિક છે કે આના કારણે કેનેડાના વિઝા ઇચ્છતા લોકોને ઘણી મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડશે. આ જાહેરાતની સાથે કેનેડાએ ભારત પર એવો પણ આરોપ લગાવ્યો છે કે રાજદ્વારીઓને પરત કરવાની માંગ આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાઓનું ઉલ્લંઘન છે. જો કે, ભારતીય વિદેશ મંત્રાલયે કેનેડાના આ આરોપોને સંપૂર્ણ રીતે ફગાવી દીધા છે એટલું જ નહીં પણ પુનરોચ્ચાર કર્યો છે કે કેનેડિયન રાજદ્વારીઓ ભારતની આંતરિક બાબતોમાં હસ્તક્ષેપ કરે છે.
બંને દેશો વચ્ચે રાજદ્વારી વિવાદ ચાલી રહ્યો છે
ભારત અને કેનેડા વચ્ચે છેલ્લા મહિનાથી ઊંડો રાજદ્વારી વિવાદ ચાલી રહ્યો છે. આ વિવાદ પીએમ જસ્ટિન ટ્રુડો દ્વારા સંસદમાં આપવામાં આવેલા એક સનસનાટીભર્યા નિવેદનથી ઉભો થયો છે, જેમાં તેમણે કેનેડિયન નાગરિક (ખાલિસ્તાન તરફી આતંકવાદી) હરદીપ સિંહ નિજ્જરની હત્યા માટે ભારતીય એજન્ટો પર આરોપ લગાવ્યો હતો. તે અન્ય વૈશ્વિક નેતાઓ સાથે દ્વિપક્ષીય વાતચીતમાં પણ આ મુદ્દો ઉઠાવી રહ્યો છે.
ભારતે કેનેડાના નાગરિકોને વિઝા આપવાનો ઇનકાર કર્યો છે
આના પર ભારતે માત્ર કેનેડિયન નાગરિકોને વિઝા આપવાની ના પાડી દીધી, પરંતુ વિયેના કરાર મુજબ કેનેડાને ભારતમાં હાઈ કમિશનમાંથી તેના રાજદ્વારીઓની સંખ્યા ઘટાડવા માટે પણ કહ્યું. ભારતનું કહેવું છે કે ઓટાવામાં જે રીતે ભારતીય અધિકારીઓની નિમણૂક કરવામાં આવે છે તેવી જ રીતે નવી દિલ્હીમાં કેનેડિયન અધિકારીઓની નિમણૂક થવી જોઈએ. અત્યારે આ સંખ્યા ઘણી વધારે છે.
કેનેડાના વિદેશ મંત્રીએ પુષ્ટિ કરી હતી
કેનેડાના વિદેશ પ્રધાન મેલાની જોલીએ ગુરુવારે મોડી રાત્રે જણાવ્યું હતું કે અમે પુષ્ટિ કરીએ છીએ કે ભારતે સત્તાવાર રીતે જાણ કરી છે કે 20 ઓક્ટોબર, 2023 થી તે 21 કેનેડિયન રાજદ્વારીઓ અને તેમના સંબંધીઓ સિવાય અન્ય તમામ રાજદ્વારીઓને રાજદ્વારી પ્રતિરક્ષા આપશે અને તેને આપમેળે દૂર કરશે. આનો અર્થ એ થયો કે 41 કેનેડિયન રાજદ્વારીઓ અને તેમના આશ્રિતોને આપવામાં આવેલી રાજદ્વારી પ્રતિરક્ષા હવે દૂર કરી શકાય છે. આ રાજદ્વારીઓ અને તેમના સંબંધીઓ પર ભારતના નિર્ણયની સંભવિત અસરને ધ્યાનમાં રાખીને, તેમને સુરક્ષિત રીતે ભારતમાંથી દૂર કરવામાં આવ્યા છે.
ભારતીય નાગરિકોને સેવાઓ પૂરી પાડવા પર અસર પડશેઃ મેલાની જોલી
તેમણે વધુમાં કહ્યું કે કોઈપણ દેશે રાજદ્વારી પ્રતિરક્ષાનો અનાદર કરવો જોઈએ નહીં અને તેને મનસ્વી રીતે દૂર કરવાનો નિર્ણય કરવો જોઈએ. આ નિર્ણયથી ભારતમાં કેનેડિયન હાઈ કમિશન દ્વારા ભારતીય નાગરિકોને આપવામાં આવતી સેવાને અસર થશે. કેનેડાના વિદેશ મંત્રીએ ભારતના આ નિર્ણયને અયોગ્ય ગણાવ્યો છે અને વિવાદમાં વધારો પણ કર્યો છે.
કેનેડિયન હાઈ કમિશને તેના નાગરિકો માટે એડવાઈઝરી જારી કરી છે
બીજી તરફ, કેનેડિયન હાઈ કમિશને એક એડવાઈઝરી જારી કરીને તેના નાગરિકોને ચંદીગઢ, બેંગલુરુ અને મુંબઈની મુસાફરી કરતી વખતે વધારાની સાવચેતી રાખવા જણાવ્યું છે. કેનેડિયન રાજદ્વારીઓ આ શહેરોમાં તેમની મદદ માટે ઉપલબ્ધ રહેશે નહીં. આ શહેરોમાં વ્યક્તિગત કોન્સ્યુલર સેવા ઉપલબ્ધ રહેશે નહીં. કોઈપણ પ્રકારની સેવા માટે તેમણે નવી દિલ્હી સ્થિત હાઈ કમિશનનો સંપર્ક કરવાનો રહેશે.
કેનેડા તરફથી આવા નિવેદનો આવ્યા બાદ ભારતીય વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે રાજદ્વારી સંબંધો પર વિયેના કરાર હેઠળ ઉપરોક્ત નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. રાજદ્વારીઓની સંખ્યાને લઈને ભારત છેલ્લા મહિનાથી કેનેડાની સરકાર સાથે વાત કરી રહ્યું છે.
રાજદ્વારીઓને મનસ્વી રીતે દૂર કરવા માટે કોઈ દબાણ બનાવવામાં આવ્યું ન હતું
વિદેશ મંત્રાલયના અધિકારીઓએ કેનેડાના આરોપને ફગાવી દીધો છે કે ભારતે કેનેડિયન રાજદ્વારીઓને હાંકી કાઢવા માટે મનસ્વી રીતે દબાણ કર્યું છે. અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, એક મહિના પહેલા કેનેડાને કહેવામાં આવ્યું હતું કે તેણે 10 ઓક્ટોબર સુધીમાં તેના રાજદ્વારીઓની સંખ્યા ઘટાડવી પડશે. કેનેડાની વિનંતી પર તેને 20 ઓક્ટોબરે ખસેડવામાં આવી હતી. કયા રાજદ્વારીઓને હટાવવાના છે તે અંગેનો નિર્ણય પણ કેનેડા સાથે ચર્ચા કરીને લેવામાં આવ્યો હતો. ઉપરાંત, ભારતે માત્ર નવી દિલ્હી અને ઓટાવા હાઈ કમિશનમાં રાજદ્વારીઓની સંખ્યા ઘટાડવાની વાત કરી હતી. તેથી, એ કહેવું ખોટું છે કે કેનેડાને ભારતના અન્ય શહેરોમાં તૈનાત રાજદ્વારીઓને દૂર કરવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું.
